Çocuğunuza Kitap Okuma Alışkanlığını Nasıl Kazandırabilirsiniz?
- Kitap okuma alışkanlığı, çocukların hayatında birçok açıdan pozitif etkiler yaratan bir alışkanlıktır. Akademik başarıdan başlayarak duygusal zekâ gelişimine, dil becerilerinden problem çözme yeteneklerine kadar geniş bir yelpazede çocukların ilerlemesini sağlar. Ancak bu alışkanlığın çocuklarda doğal bir şekilde yerleşmesi, yalnızca kitapları çocukların hayatına dahil etmekle kalmayıp, onların bu süreçten keyif almasını sağlamayı da gerektirir. Kitap okuma alışkanlığı kazandırmak sabır, tutarlılık ve bilinçli bir yönlendirme gerektirir. Ebeveynler olarak bu süreçte kilit bir role sahipsiniz. Çocuğunuzu kitaplarla tanıştırmak, onları sevdirmenin ötesinde okuma eylemini bir yaşam tarzına dönüştürmek için atacağınız her adım büyük önem taşır. Çocuğunuzun bireysel ilgi alanlarını keşfederek, onları motive eden bir okuma ortamı oluşturmak, bu sürecin temel taşlarından biridir. Dijital medya kullanımının ve görsel uyaranların bu kadar arttığı günümüzde aileler için en önemli konulardan biri; çocukların kitap okumaması. Kitaplar; çocukların problem çözme becerisinden, duygu ve dil gelişimine kadar birçok alanda çocukların gelişimine katkı sağlar. Dolayısıyla kitap okumayı erken yaşlardan itibaren alışkanlık haline getirmek gerekir.Günlük hayatımızda televizyon reklamlarından tutun, telefon uygulamalarına kadar bu kadar görsel uyaran varken çocuğunuz kitap okumayı tercih etmek istemeyebilir. Peki çocuğunuzu kitap okumaya teşvik etmek için ebeveynler olarak neler yapabilirsiniz? Hangi yolları izlemeniz gerektiğini biliyor musunuz?
- 1) Çocuğunuzu bebeklikten itibaren kitaplarla tanıştırın.
- Çocuğunuz kitaplarla ne kadar erken tanışsa, bu alışkanlığı kazandırmanız o kadar kolay olacaktır.Bebeklik döneminde çocuğunuza okuyabileceğiniz farklı kitap çeşitleri bulunmaktadır. Bu kitapların sayfaları genellikle büyük resimli ve az sözcüklü, ya da sadece resimli kitap şeklindedir. Ayrıca yırtılmayan, kumaştan yapılan kitap seçenekleri bulunmaktadır. Çocuğunuzun takvim yaşına uygun kumaş kitapları okumak için seçebilirsiniz. Çocuğunuz kitaplarla ne kadar erken tanışırsa; dikkat süresi ve dil gelişimi o kadar hızlı gelişecektir.
- 2) Ebeveynler olarak çocuğunuza rol model olun.
- Çocuklar için anne ve babaları, davranışlarının ilk ve en etkili rehberidir. Çocuğunuz hangi yaşta olursa olsun, sizin alışkanlıklarınızı ve tutumlarınızı fark eder ve taklit etmeye çalışır. Bu nedenle, bir ebeveyn olarak, kitap okuma alışkanlığı gibi olumlu davranışlarınızı çocuğunuza sergilemek büyük önem taşır. Örneğin, sizi sık sık kitap okurken görmek, çocuğunuzun merakını uyandıracak ve kitaplara olan ilgisini artıracaktır. Kitap okumayı aile içinde alışkanlık haline getirmek ise bu süreci daha etkili kılar. Bu alışkanlık, çocuğunuzun sadece çocukluk döneminde değil, yaşamı boyunca sürdüreceği bir davranış biçimi haline gelebilir.
- 3) Ailece evde kitap okuma rutini oluşturun.
- Ailece yapılacak aktivitelerden birisi olarak kitap okumayı da günlük planlamanıza ekleyebilirsiniz. Günün belirli bir saatini kitap okumaya ayırmak, çocuklara disiplin kazandırmanın yanı sıra okuma sevgisini pekiştirir. Örneğin, her akşam 20.00-20.30 saatleri arasında tüm aile bireylerinin seçtikleri bir kitabı okuyabilir. Çocukların yeni bir alışkanlık kazanmaları için rutine ihtiyaçları vardır. Takvimde kitap okuyacağınız günleri işaretleyip, çocuğunuza sabahtan hatırlatma yapabilirsiniz.Kitap okuma saatlerini çeşitlendirerek, bazen bireysel okuma, bazen bir kitabı sırayla sesli okuma gibi yöntemlerle bu etkinliği daha eğlenceli hale getirebilirsiniz.
- 4) Ailecek birlikte günlük planlamanızı yapın.
- Ailecek birlikte günlük planlama yapmak, aile bireylerinin o gün yapılacak görevleri ve aktiviteleri organize etmeleri için bir araya gelmesini ifade eder. Bu süreçte çocuğunuza rehberlik ederek onun günlük sorumluluklarını (ödev, oyun, dinlenme gibi) ve etkinliklerini düzenlemesine yardımcı olmak, hem zaman yönetimi hem de sorumluluk bilinci geliştirmesi açısından önemlidir. Planlama sırasında çocuğun fikirlerine değer vermek, onun katılımını teşvik eder ve özgüvenini artırır. Ayrıca, bu tür aile içi iletişim ve iş birliği, hem aile bağlarını güçlendirir hem de çocuğun ileride daha disiplinli ve organize bir birey olmasına katkıda bulunur.
- 5) Çocuğunuza okumak istediği kitabı bulması için fırsat verin.
- Bir kitapçıya ya da kütüphaneye gidip, çocuğunuza okumak istediği kitabı seçme fırsatı vermek, onun okuma alışkanlığı kazanmasında ve özgüveninin gelişmesinde önemli bir rol oynar. İlgi alanına uygun bir kitabı kendisinin seçmesi, okuma sürecini bir görevden ziyade keyifli bir deneyime dönüştürür. Bu yaklaşım, çocuğun merakını artırır ve keşfetme duygusunu teşvik eder. Kendi tercihlerini yapabilme becerisini geliştirerek bireysel sorumluluk duygusunu güçlendirir. Ayrıca kendi seçtiği ve merak ettiği bir kitabı okuması, herhangi bir kitap okumasından daha çok dikkatini çekecektir.
- 6) Evinize en yakın kütüphaneye çocuğunuzla birlikte mutlaka kayıt olun.
- Bulunduğunuz ilde size yakın çocuk kütüphaneleri var mı araştırın. Kütüphaneye çocuğunuzla birlikte kayıt yaptırın. Kütüphaneler okul öncesi dönem çocuklarına sorumluluk duygusunu pekiştirmekte yardımcı olacaktır. Aileler için hem çok kitap çeşidi olması hem de ekonomik olmasıyla tercih sebebi olabilir. Kütüphanede istediği kitabı seçen çocuğunuza kütüphane kurallarını anlatmalısınız.Kitaplara özen göstermenin, onları herkesin kullanabileceği şekilde korumanın neden önemli olduğunu örneklerle anlatabilirsiniz. Kitapları alıp yerine geri koyma, ödünç alınan kitapları zamanında geri getirme gibi kuralları, günlük hayatındaki sorumluluklarla ilişkilendirerek somutlaştırabilirsiniz.
- 7) Çocuğunuza ev kütüphanesi yapın.
- Çocuğunuza, evde tercih ettiği bir mekânda kütüphane için yer ayırın., kendi kütüphanesini kendisinin yapabilmesi, süslemesi, boyaması için olanaklar sağlanması kitap okumayı destekleyen bir diğer uygulamadır. Çocuğunuza evde bir kütüphane oluşturmak, okuma alışkanlığı kazandırmanın etkili ve eğlenceli bir yolu olabilir. Kendi kitaplarının yer aldığı özel bir alan, çocuğunuzun kitaplarla bağ kurmasını ve okuma sevgisini geliştirmesini sağlar. Bu kütüphane, çocuğun yaşına, ilgi alanlarına ve öğrenme ihtiyaçlarına uygun kitaplarla donatılabilir. Çocuğunuzun bu sürece dahil olmasına, kitapları seçmesine ve düzenlemesine izin vermek, ona sorumluluk duygusu kazandırır. Ayrıca, bu kütüphane, ailece kitap okuma saatleri düzenlemek için harika bir ortam yaratır ve çocuğunuza kitapların bilgiye, eğlenceye ve hayal gücüne açılan bir kapı olduğunu gösterir.
- 8) Kitap bittikten sonra tüm bu süreci aktivite haline getirmeyi deneyin.
- Çocuğunuz bir kitabı bitirdiğinde, bunu eğlenceli bir aktiviteye dönüştürmek, onun okuma motivasyonunu artırabilir. Örneğin, kitapla ilgili bir resim çizmek, kısa bir hikâye yazmak, karakterlerin bir oyununu canlandırmak veya kitap hakkında sohbet etmek gibi etkinlikler, hem kitabın içeriğini anlamasına yardımcı olur hem de okuma deneyimini daha zengin hale getirir. Bu yöntem, okumanın sadece bir görev değil, keyifli ve değerli bir süreç olduğunu anlamasına yardımcı olur.
- 9) Çocuğunuzla takip ettiğiniz bir yazarın imza gününe katılın.
- Çocuğunuza okuduğu kitabın yazarını tanıtmak, onun okuma deneyimini daha anlamlı hale getirebilir. Yazarın yaşam öyküsü, yazma süreci ve ilham kaynakları hakkında bilgi vermek, çocuğunuzun kitabı daha iyi anlamasına ve yazarlık mesleğine ilgi duymasına katkı sağlar. Eğer mümkünse, takip ettiğiniz bir yazarın imza gününe çocuğunuzla birlikte katılabilirsiniz. Bu tür etkinlikler, çocuğunuzun okuduklarını somut bir bağlama oturtmasına ve yazarlara olan hayranlık duygusunu geliştirmesine olanak tanır. Böylece kitapların arkasındaki insanların emeğini fark eder ve okuma eylemini daha değerli görür.
- Yazar: Deniz Kaplan (Uzm. Çocuk Gelişimci)
- Kaynakça
- Özenç, E., & Akın, E. (2020). Okuduğunu Anlama ve Akılda Tutma Becerileri Bakımından Baskı ve Dijital Kitap Okumanın Karşılaştırılması.
- Tanju, Y. D. D. E. H. (2010). Çocuklarda Kitap Okuma Alışkanlığı’na Genel Bir Bakış.
- Cumartesi 14 Ara 2024
- 30
