Çocuğunuzun odasında oyuncaklar gittikçe çoğalıyor ama o hâlâ sıkıldığını mı söylüyor? Bu durum pek çok ebeveynin karşılaştığı bir gerçek. Yapılan araştırmalar, çocukların çok fazla oyuncağa sahip olduğunda oyun süresinin kısaldığını ve dikkatlerinin daha çabuk dağıldığını gösteriyor. Peki, oyuncak tüketimini azaltarak çocuğunuzun daha yaratıcı ve kaliteli vakit geçirmesini nasıl sağlayabilirsiniz? Sizin için bazı öneriler hazırladık.

1) Birlikte Sembolik Oyun Oynayın

Çocuğunuzun elinde az sayıda oyuncak olması, onun yaratıcılığını geliştirmesi için büyük bir fırsattır. Yapılan araştırmalar, daha az oyuncakla oynayan çocukların, oyun kurarken hayal gücünü daha fazla kullandığını ve problem çözme becerilerinin daha iyi geliştiğini gösteriyor. Çok fazla oyuncak, çocuğunuzun dikkat süresini kısaltabilir ve oyunlara daha az odaklanmasına neden olabilir. Bunun yerine, çocuğunuzun sahip olduğu oyuncaklarla farklı hikâyeler oluşturmasına, yeni oyun senaryoları geliştirmesine ve aynı oyuncaktan farklı şekillerde faydalanmasına teşvik edebilirsiniz. Birlikte sembolik oyun oynayabilirsiniz. Örneğin, bir karton kutuyu sadece bir paketleme malzemesi olarak değil, aynı zamanda bir ev, bir uzay gemisi ya da bir dükkân tezgâhı olarak kullanmasını teşvik edebilirsiniz. Böylece, çocuğunuzun yaratıcılığını desteklerken daha az oyuncakla daha fazla oyun üretebilirsiniz. Böylece, oyuncak sayısını azaltırken oyun çeşitliliğini artırabilirsiniz.

2) Dönüşümlü Oyuncak Sistemi Uygulayın

Tüm oyuncakları çocuğunuzun erişimine açık hale getirmek yerine, belirli dönemlerde oyuncakları değiştirerek ilgisini sürekli taze tutabilirsiniz. Dönüşümlü oyuncak sistemi, çocuğunuzun sahip olduğu oyuncaklara daha fazla değer vermesini sağlar ve sürekli yeni oyuncak istemesinin önüne geçer. Bu yöntemi uygulamak için bir kutuya bir kısmını kaldırabilir ve birkaç hafta sonra eski oyuncakları geri getirerek diğerlerini kaldırabilirsiniz. Oyuncaklar bir süreliğine ortadan kaybolduğunda, tekrar ortaya çıktıklarında yeni gibi ilgi çekici hale gelir. Bu yaklaşım, hem çocuğunuzun oyuncaklarını daha verimli kullanmasını sağlar hem de  bütçenizi korur.

3) Deneyim Hediyeleri Verin

Doğum günleri, bayramlar ve özel günlerde çocuğunuza oyuncak yerine ona unutulmaz deneyimler sunabilirsiniz. Bir tiyatro veya sinema bileti, sanat atölyesi, müze gezisi ya da doğada kamp gibi etkinlikler, ona hayatı keşfetme fırsatı tanır. Araştırmalar, çocukların deneyimlerden daha uzun süre mutluluk duyduğunu ve bu tür hediyelerin onların gelişimi için daha değerli olduğunu gösteriyor. Üstelik, birlikte geçirilen kaliteli zaman çocuğunuzun sosyal ve duygusal gelişimini destekler. Örneğin, bir hayvanat bahçesi gezisi çocuğunuzun doğayla bağ kurmasına yardımcı olabilir ya da bir mutfak atölyesi yemek yapmaya ilgisini artırabilir. Bu tür deneyimler, çocuğunuza anılar biriktirme fırsatı sunarken maddi nesnelere olan bağlılığını da azaltır. Çocuğunuzla birlikte yapabileceğiniz farklı aktiviteler için Hipokid.com’u ziyaret etmeyi unutmayın.

4) Oyuncak Yerine Açık Uçlu Materyaller Sunun

Tek işlevli oyuncaklar yerine, birden fazla şekilde kullanılabilen materyaller çocuğunuzun yaratıcılığını geliştirmesine yardımcı olur. Lego, ahşap bloklar, kumaş parçaları, kum, su ve hatta karton kutular bile çocuğunuz için eğlenceli ve öğretici oyun araçları olabilir. Açık uçlu materyaller, çocuğunuzun hayal gücünü kullanarak kendi oyunlarını yaratmasını teşvik eder. Örneğin ahşap blokları sadece kule yapmak için değil, aynı zamanda bir çiftlik, bir köprü ya da bir şehir inşa etmek için kullanabilirsiniz. Çocuklar bu tür malzemeleri kullanarak kendi hikâyelerini yaratabilir ve farklı senaryolar geliştirebilir. Bu yöntem, çocuğunuzun sadece oyun oynayan bir birey olmaktan çıkıp üretken ve yaratıcı bir düşünme becerisi geliştirmesine yardımcı olur.

5) Minimalist Oyuncak Felsefesini Benimseyin

Montessori ve Waldorf eğitim yaklaşımlarında, az ama kaliteli oyuncak seçiminin çocuk gelişimi üzerindeki olumlu etkileri vurgulanmaktadır. Ahşap oyuncaklar, doğal malzemeler ve el yapımı ürünler hem çocuğunuzun duyusal gelişimini destekler hem de plastik oyuncaklara kıyasla daha uzun ömürlüdür. Bu eğitim felsefelerine göre, çocukların öğrenme süreci keşfetme, dokunma ve deneyimleme yoluyla şekillenir. Örneğin, bir çocuğun ahşap bloklarla inşa ettiği yapılar, onun el becerisini ve mekânsal farkındalığını geliştirirken aynı zamanda sabır ve dikkat süresini de artırır. Plastik ve elektronik oyuncaklar yerine, sade ve işlevsel oyuncaklar tercih ederek çocuğunuzun oyun deneyimini daha kaliteli hale getirebilirsiniz.

6)  Sosyal Sorumluluk ve Paylaşımı Teşvik Edin

Çocuğunuzun kullanmadığı ya da artık ilgi göstermediği oyuncakları ihtiyaç sahiplerine bağışlaması, onun paylaşma duygusunu geliştirmesine yardımcı olur. Bu süreçte, çocuğunuzla birlikte oyuncaklarını ayıklayabilir ve neden bazı oyuncaklara artık ihtiyacı olmadığını konuşabilirsiniz. Onun bu karar sürecine katılması, paylaşma bilincini güçlendirir ve empati duygusunu geliştirir. Çocuğunuz, başkalarına yardım etmenin verdiği mutluluğu deneyimleyerek maddi nesnelerin değil, insanlarla kurulan ilişkilerin daha önemli olduğunu öğrenebilir. Ayrıca, bazı sosyal sorumluluk projelerine katılarak oyuncak bağış etkinliklerine birlikte gitmek, bu bilincin erken yaşta oluşmasına katkı sağlayabilir.

7) Tüketim Kültürüne Karşı Bilinç Geliştirin

Günümüzde çocuklar, televizyon ve internet aracılığıyla pek çok oyuncak reklamına maruz kalıyor ve bu da onları sürekli yeni şeyler istemeye teşvik edebiliyor. Çocuğunuzla oyuncak seçiminde bilinçli olmayı konuşarak, gereksiz tüketimi azaltabilirsiniz. Ona, her gördüğü oyuncağa ihtiyacı olmadığını anlatmak için şu tür sorular sorabilirsiniz:

“Bu oyuncağa gerçekten ihtiyacımız var mı?”

“Bu oyuncak olmadan da eğlenebilir miyiz?”

“Bunun yerine elimizdeki oyuncaklarla neler yapabiliriz?”

Bu sorular, çocuğunuzun tüketim alışkanlıklarını sorgulamasına yardımcı olur ve ona isteklerini erteleyebilme becerisi kazandırır. Çocukların alışveriş alışkanlıklarını değiştirmek için onları reklamlara karşı bilinçlendirmek ve birlikte alternatif oyunlar üretmek önemlidir. Örneğin, yeni bir oyuncak yerine evdeki malzemelerle kendi oyuncağını yapmasını teşvik edebilirsiniz.

Oyuncak tüketimini azaltarak çocuğunuzun gelişimini destekleyebilir, aile bütçenizi koruyabilir ve sürdürülebilir bir yaşam tarzına katkıda bulunabilirsiniz. Unutmayın, çocuklar için en önemli şey oyuncaklar değil, oyun oynarken keşfetmek, yaratmak ve paylaşmaktır. Daha az oyuncak, daha fazla hayal gücü ve daha kaliteli oyun anlamına gelir. Çocuğunuzun oyunlarını zenginleştirmek için oyuncak yerine keşfetme ve deneyim odaklı bir yaklaşım benimseyerek ona en değerli hediyeyi verebilirsiniz.

Yazar: Uzm. Çocuk Gelişimci Deniz Kaplan

Kaynakça:

Dauch, C., Imwalle, M., Ocasio, B., & Metz, A. (2018). The influence of the number of toys in the environment on toddlers’ play. Infant Behavior and Development, 50, 78-87.

Zosh, J. M., Hopkins, E. J., Jensen, H., Liu, C., Neale, D., Hirsh-Pasek, K., & Whitebread, D. (2018). Learning through play: A review of the evidence. Child Development Perspectives, 12(3), 153-159.

Gino, F., & Mogilner, C. (2014). Time, money, and morality. Psychological Science, 25(2), 414-421.